
Najnowsze badania przeprowadzone na ogólnopolskim panelu Ariadna pokazują, że większość Polaków ocenia swoją sytuację finansową jako średnią, a pozytywne oceny (36%) przewyższają negatywne (21%).
- Najgorzej było w 2017 roku – niemal 1/3 Polaków oceniała swoją sytuację finansową negatywnie.
- Obecnie 36% Polaków ocenia swoją sytuację materialną pozytywnie, a 21% negatywnie.
- To jednak mniej optymistyczne wyniki niż w 2022 roku (wtedy było 42% pozytywnych ocen).
W porównaniu z 2022 rokiem spadł odsetek zadowolonych, a 1/3 Polaków uważa, że ich sytuacja się pogorszyła, głównie z powodu inflacji (77%) oraz wzrostu cen gazu, benzyny i energii elektrycznej (63%). Co więcej, 26% z nas postrzega swoją sytuację jako gorszą od innych. Połowa Polaków przewiduje brak zmian w swojej sytuacji w najbliższym roku, ale pesymiści (31%) przeważają nad optymistami (19%).
Analiza 16 lat pokazuje, że najgorzej było w 2017 roku, gdy niemal 1/3 badanych oceniała swoją kondycję finansową negatywnie.
Obecnie sytuacja wygląda lepiej, choć w porównaniu z 2022 rokiem zmniejszyła się liczba osób zadowolonych ze swoich finansów.
Czytaj więcej
Polacy na problemy finansowe: cięcie wydatków
Jak Polacy oceniają swoją sytuację finansową?
Większość Polaków ocenia swoją obecną sytuację finansową na średnim poziomie i więcej jest osób, które oceniają ją bardziej pozytywnie (36%) niż negatywnie (21%). Jednak ocena obecnej sytuacji materialnej jest wyraźnie gorsza niż w 2022 roku, kiedy 42% Polaków oceniało swoją sytuację materialną pozytywnie, a 20% negatywnie.
Postrzeganie własnej sytuacji materialnej jest interesującym pomiarem „dobrostanu finansowego”, na który wpływa wiele czynników, nie tylko to jaka jest sytuacja finansowa danej osoby, ale też jak postrzega siebie w stosunku do otaczających ludzi i jaki ma stosunek do pieniędzy (np. osoby o wysokim poziomie materializmu mają często niski dobrostan finansowy). Wiele badań pokazuje, że właśnie postrzeganie własnej sytuacji finansowej, a niekoniecznie posiadana ilość pieniędzy i dóbr materialnych bardziej wpływa na decyzje finansowe. Np. osoby postrzegające swoją sytuację finansową jako dobrą częściej mają więcej oszczędności i częściej się ubezpieczają niż osoby, które postrzegają ją jako złą. Co ciekawe zależność ta z obiektywnymi dochodami jest dużo słabsza. – mówi prof. Dominika Maison.
Czytaj więcej
Trzaskowski odwiedza zakład spożywczy i mówi o kupowaniu polskiej żywności
Porównanie postrzegania własnej sytuacji materialnej przez Polaków na przestrzeni ostatnich 16 lat pokazuje spore wahania tego wskaźnika. Najgorzej sytuacja wyglądała w 2017 roku – wtedy było najwięcej Polaków (niemal 1/3) negatywnie oceniających swoją sytuację materialną. Obecnie mniej Polaków jest niezadowolonych ze swoich finansów i stanu posiadania, jednak w porównaniu z ostatnim pomiarem w 2022 roku spadła liczba Polaków zadowolonych ze swoich finansów.
Kolejnym ciekawym wynikiem jest porównanie własnej sytuacji materialnej do sytuacji innych Polaków (czyli relatywna sytuacja materialna). I tu okazuje się, że zdecydowanie więcej Polaków (26%) uważa, że ich sytuacja materialna jest gorsza od sytuacji innych Polaków, niż jest takich, którzy postrzegają swoją sytuację jako lepszą (13%). Poczucie gorszej sytuacji materialnej od innych mają w większym stopniu osoby z podstawowym i zawodowym wykształceniem (34%) oraz osoby w wieku 45-54 lata (38%).
Obok obiektywnej sytuacji materialnej (zarobki i posiadane dobra materialne) i subiektywnej (postrzeganie własnej sytuacji) możemy też mówić o relatywnej sytuacji materialnej, czyli jak osoba postrzega swoje finanse w stosunku do wyobrażenia na temat sytuacji innych osób w jej otoczeniu. I okazuje się, że wynik tych porównań społecznych jest bardziej negatywny niż postrzeganie własnej sytuacji materialnej. Jak pokazały przeprowadzone badania, pomimo iż więcej Polaków ocenia swoją sytuację pozytywnie niż negatywnie, to równocześnie więcej osób uważa, że ich sytuacja jest gorsza od sytuacji rodaków. Co ciekawe to poczucie „finansowej niższości” wobec innych Polaków wzrosło w ciągu ostatnich 3 lat (z 17% Polaków oceniających w 2022 roku swoją sytuacje jako gorszą od innych, do 26% w 2025 roku). Inaczej mówiąc, coraz więcej osób ma poczucie, że innym Polakom jest lepiej niż im samym. – mówi prof. Dominika Maison.
Czytaj więcej
Zakupy ze smartfonem: Polacy chcą więcej wiedzieć o produktach
Komu się pogorszyło, a komu polepszyło?
Mimo iż procent Polaków oceniających własną sytuacje materialną jako złą w zasadzie nie zmienił się od 2022 roku, to aż 1/3 Polaków uważa, że ich sytuacja materialna pogorszyła się i jest tych osób więcej niż tych, które uważają, że ich sytuacja się polepszyła (15%). Połowa Polaków natomiast uważa, że ich sytuacja materialna pozostała na tym samym poziomie w porównaniu do zeszłego roku. Przekonanie o pogorszeniu własnej sytuacji materialnej w porównaniu z poprzednim rokiem rośnie wraz z wiekiem i wśród osób powyżej 45 roku życia jest takich osób 39% (vs. 33% w całej populacji). Na pogorszenie sytuacji materialnej skarżą się również osoby z podstawowym i zawodowym wykształceniem (44%), emeryci i renciści (41%) oraz osoby bezrobotne (59%).