- Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowuje dużą nowelizację Kodeksu pracy, która ma znacząco zmienić zasady obliczania stażu pracy
- Dzisiaj dostęp do niektórych uprawnień pracowniczych mają jedynie osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych. Tracą na tym ci, którzy przez lata wykonywali pracę np. na podstawie umów zleceń.
Projekt nowelizacji kodeksu pracy dotyczący stażu pracy 9 lipca br. trafił do konsultacji społecznych.
– Proponowana zmiana ma na celu wyrównanie szans w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych, jak i stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego dla osób wykonujących działalność zarobkową na innej podstawie niż stosunek pracy lub stosunek służbowy. Dla milionów pracowniczek i pracowników, osób przedsiębiorczych – wyjaśnia resort rodziny, pracy i polityki społecznej
Samozatrudnienie i zlecenie wliczą się do stażu pracy
Zgodnie z projektowanymi regulacjami do okresu zatrudnienia wliczane będą:
– okresy prowadzenia pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe;
– okresy wykonywania umowy zlecenia lub o świadczenie usług, umowy agencyjnej, pozostawania osobą współpracującą z takimi osobami czy pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych – w których dana osoba podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym;
– okresy działalności zawodowej, która zasadniczo stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych, w których dana osoba nie podlegała jednak ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym;dla przykładu może to być zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ramach wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19, niepodleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu ulgi na start czy zwolnienie dotyczące osób prowadzących działalność gospodarczą, które przekroczyły kwotę rocznej podstawy wymiaru składek, a także okres ulgi dla uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat
– udokumentowany, przebyty za granicą okres innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej.
A jak to będzie wyglądać w praktyce?
Wymienione okresy będą potwierdzane zaświadczeniem wydawanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Co ważne, okres wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia lub świadczenia usług zawartych z obecnym pracodawcą zostanie zaliczony zarówno do ogólnego, jak i do tzw. zakładowego stażu pracy.
W przypadku nakładania się okresów: prowadzenia pozarolniczej działalności oraz okresów pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, jak również wykonywania zlecenia lub świadczenia usług, wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej albo pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kołek rolniczych lub nakładania się tych okresów z okresem pozostawania w stosunku pracy, do okresu zatrudnienia wlicza się jeden z tych okresów.
Projekt zakłada, że nowe przepisy ustawy będą obowiązywały od dnia 1 stycznia 2026 r.
Resort podaje przykłady zastosowania nowych przepisów:
Po 1 stycznia 2026 r. pracownik posiadający 7 lat stażu pracy, po zaliczeniu do stażu pracy dodatkowych 4 lat pracy na podstawie umowy zlecenia, uzyska urlop wypoczynkowy w wymiarze 26 dni (zamiast 20 dni przysługujących pracownikom zatrudnionym krócej niż 10 lat).
Pracownik jest od dwóch lat zatrudniony u pracodawcy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w związku z czym obowiązuje go 1-miesięczny okres wypowiedzenia. Przed rozpoczęciem pracy na podstawie umowy o pracę pracownik ten jednak pracował na rzecz tego samego pracodawcy przez półtora roku na podstawie umowy zlecenia. Z chwilą zaliczenia okresu umowy zlecenia do stażu pracy, pracownika będzie obowiązywał 3-miesięczny okres wypowiedzenia.W tym kontekście należy pamiętać, że o długości okresu wypowiedzenia decyduje zakładowy staż pracy, a więc na długość okresu wypowiedzenia nie wpłynie zaliczenie okresu pracy na zleceniu u innego pracodawcy.
Pracownik 1 lutego 2028 r. będzie miał 20 lat pracy. Przed podjęciem pracy na podstawie stosunku pracy pracownik prowadził jednak przez 5 lat jednoosobową działalność gospodarczą. W związku z zaliczeniem do stażu pracy także okresu działalności gospodarczej, pracownik 1 lutego 2028 r. uzyska prawo do nagrody jubileuszowej przysługującej z tytułu 25 lat pracy (jeżeli przepisy prawa pracy obowiązujące u zatrudniającego pracodawcy taką nagrodę przewidują).Nie oznacza to jednak, że pracownikowi przysługiwać będzie także roszczenie o nagrodę z tytułu 20 lat pracy, ponieważ 1 lutego 2023 r. okres prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej nie był zaliczany do stażu pracy. Uprawnienia pracownicze wynikające z wliczenia okresów działalności zawodowej, które obecnie nie są zaliczane, będą przysługiwały od dnia wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2026 r.).
Pracownik otrzymuje przewidziany w regulaminie wynagradzania dodatek stażowy w wysokości 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy. Obecnie dostaje dodatek w wysokości 5 proc. w związku z pracą wykonywaną w latach 2018-2020 oraz 2022-2023, jednak w 2017 r. pracował przez cały rok na podstawie umowy zlecenia, a w latach 2021-2023 prowadził działalność gospodarczą. W związku z wejście w życie ustawy z dniem 1 stycznia 2026 r. pracownik otrzyma dodatek stażowy w wysokości 7 proc., do stażu pracy zaliczony bowiem zostanie 1 rok (2017 r.) przepracowany na umowie zlecenia oraz niepokrywający się z okresem zatrudnienia na umowie o pracę okres prowadzenia działalności gospodarczej w wymiarze 1 roku (2021 r.).
