SPAR w Polsce: Spór o licencję, przejęcie Piotra i Pawła, bunt franczyzobiorców
Na początku 2018 roku operatorem holenderskiej sieci była spółka Bać-Pol z Rzeszowa. Dystrybutor popadł jednak w finansowe tarapaty. Na horyzoncie pojawiła się wówczas SPAR Group z RPA. Okazało się, że inwestor może również być zainteresowany przejęciem upadającego Piotra i Pawła.
Czytaj więcej
SPAR zdradza, kto kupi ich sklepy w Polsce. 200 tys. zł za każdą lokalizację
Czytaj więcej
Spar Group skapitulował. Biznes wraca w polskie ręce
W lutym 2019 r.. Spar International wypowiedział umowę masterfranczyzową firmie Bać-Pol na znak Spar.
Spar Polska S.A. zlecił wówczas prawnikom skierowanie sprawy na drogę sądową przeciwko podmiotom powiązanym ze spółką THE SPAR GROUP LTD z siedzibą w Pinetown (RPA) w związku z podjętymi na terenie Polski czynami zabronionymi ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
W lutym 2020 roku Spar International, Spar Group i Spar Polska podpisały porozumienie, które potwierdziło, że Spar Group jest wyłącznym operatorem marki Spar na terenie Polski.
Wcześniej, bo na początku października 2019 r. Spar Group podpisała umowę nabycia za symboliczną kwotę 1 euro większościowych udziałów w sieci Piotr i Paweł. Niespełna dwa miesiące później otworzyła w Warszawie swój pierwszy sklep Eurospar. Rebranding całej sieci zakończył się w październiku 2021 roku. Firma zakładała zbudowanie w Polsce sieci 400 sklepów w ciągu pięciu lat. Bazą do jej budowania miało być 66 sklepów Piotr i Paweł.
Polski rynek okazał się jednak zbyt trudny dla tego detalisty. Nie osiągnięto założonych celów, nie pomogła współpraca z siecią stacji paliw Avia, przy której powstały placówki convenience. Do tego doszły spory z franczyzobiorcami – części z nich SPAR postanowił wypowiedzieć umowy za niezrealizowanie celów zakupowych. Kupcy założyli więc spółkę Chorten Południe, dołączając tym samym do podlaskiej Grupy Chorten.
SPAR w Polsce ma obecnie około 200 sklepów detalicznych, trzy centra dystrybucyjne i jeden zakład produkcyjny, w tym Kuchnię Polki. Czy GK specjał wyprowadzi szyld na prostą? Przekonamy się niebawem.
A oto inne ciekawe przejęcia, które nastąpiły na rynku sieci handlowych w Polsce.
Jeronimo Martins przejął sieć dyskontów Plus
W grudniu 2007 roku Jeronimo Martins, portugalski gigant handlu detalicznego i własciciel sieci Biedronka, poinformował o przejęciu sieci Plus Discount w Portugalii i Polsce. Aktywa sprzedał Tengelmann Warenhandelsgesellschaft. Wartość transakcji oszacowano na 320 mln EUR.
Przejęcie Plus Discount Supermercados odbyło się w Portugalii poprzez spółkę zależną Pingo Doce, zaś w Polsce poprzez Jeronimo Martins Dystrybucja. Akwizycja objęła wszystkich pracowników Plusa, a sklepy w Polsce zmieniły szyld na Biedronkę.
Sklepy Real trafiają do Auchan
Pierwszy hipermarket Real otwarty został w Polsce w 1997 roku. Po 15 latach sieć sprzedano. Umowa między Grupą Auchan a Grupą Metro AG finalizująca integrację sklepów Real w Polsce została podpisana 6 lutego 2014 roku. Przewidywała ona integrację warunkową 57 hipermarketów Real w Polsce. W wyniku integracji dwóch przedsiębiorstw, docelowo Auchan miało zarządzać w Polsce 78 hipermarketami.
W 2015 roku, po decyzji UOKiK, Auchan kupując od Grupy Metro sieć Real, został zobowiązany do odsprzedania 8 hipermarketów, aby nie naruszać zasad koncentracji. W roku 2015 spółka Rella Investment przejęła od Auchan zarządzanie ośmioma hipermarketami w miastach: Czeladź, Legnica, Wałbrzych, Rzeszów, Białystok, Szczecin, Bielsko-Biała, Ełk i Sosnowiec i prowadzi je pod szyldem bi1 (poza lokalizacją w Sosnowcu). Szyld b1 należy do Grupy Schiever we Francji, która w Polsce prowadziła też dwa hipermarkety Auchan i jest właścicielem niektórych obiektów, w których działają centra handlowe Auchan.
Netto kupuje Tesco
Początek sieci Tesco w Polsce to 1995 rok. Wówczas za około 54 mln zł zakupiono lokalne sieci supermarketów: Minor, Madex i Savia. Pierwszy hipermarket Tesco otwarty został trzy lata później. W 2021 roku polski oddział brytyjskiego giganta, będący już w kiepskiej kondycji finansowej, został kupiony przez duńskiego właściciela sieci dyskontów Netto. Przyjętych zostało 301 sklepów oraz dwa centra dystrybucji, a wartość transakcji wyceniono na 900 ml zł.
Ostatnie sklepy z szyldem Tesco przestały działać 27 października 2021 roku. Rok później, w maju, zakończono integrację sieci. Szyld zmieniło blisko 250 sklepów. Zainwestowano w ten proces 750 mln zł. Sieć handlowa Netto obecna jest na polskim rynku od 28 lat. Posiada aktualnie ponad 660 sklepów i zatrudnia ponad 9 tys. osób.
Zmiana właścicielska w Żabce
W 2017 roku CVC Capital Partners ogłosiła, że poprzez swoje fundusze, nabyła spółkę Żabka Polska od Mid Europa Partners. Sprzedaż Żabki jest największą transakcją w historii polskiego rynku handlu detalicznego i zarazem największą transakcją wyjścia z inwestycji funduszu private equity w Polsce. Żabka została założona w 1998 roku. Sieć była w portfelu Mid Europa przez 6 lat.
Żabka Polska ma dziś ponad 10 tys. sklepów i jest również aktywna akwizycyjnie. Poprzedni rok zakończyła przejęciem rumuńskiego dystrybutora DRIM Daniel Distributie. Niedawno w tym kraju pojawiły się pierwsze sklepy pod szyldem Froo. Wcześniej spółka uzupełnia swoje portfolio o firmy cateringowe Maczfit i Dietly.pl.
Frisco i Arhelan w Eurocashu
W 2019 roku dwa fundusze MCI podpisały umowy, na mocy których do końca czerwca 2020 r. sprzedadzą posiadane łącznie 55,59 proc. akcji Frisco.pl na rzecz Eurocash. Łączna kwota to 128,63 mln zł. Eurocash był udziałowcem sklepu od 2014 roku. Frisco S.A. prowadzi supermarket online frisco.pl i jest to jeden z najdłużej działających supermarketów online, z największymi udziałami w rynku e-grocery w Polsce.
W październiku 2021 roku Eurocash otrzymał natomiast bezwarunkową zgodę UOKiK na dokonanie koncentracji polegającej na przejęciu przez Eurocash kontroli nad spółką Arhelan. Nastąpiło to po zakończeniu procesu restrukturyzacji wewnętrznej sieci Arhelan, obejmującej: przekształcenie formy prawnej Arhelan w spółkę z o. o.; przeniesienie jej nieruchomości do odrębnego podmiotu oraz przeniesienie udziałów w Arhelan do jedynego wspólnika, stanowiącej jeden z warunków zawieszających w transakcji dotyczącej nabycia przez Eurocash 49% udziałów w Arhelan (a docelowo 50% udziałów) oraz współpracy Arhelan z Grupą Eurocash, w tym zawarcia pomiędzy Arhelan oraz Eurocash Franczyza sp. z o.o. umowy franczyzowej.
Umowa określała również zasady współpracy Arhelanu z Grupą Eurocash, w tym docelowego funkcjonowania Arhelanu w ramach struktur franczyzowych sieci Delikatesy Centrum pod logo Polskie Sklepy Arhelan oraz Delikatesy Centrum.
Topaz kupuje udziały w sieci handlowej Eden
W 2015 roku PHU Topaz nabyło 100 proc. udziałów w spółce SH Eden, prowadzącej wówczas ponad 930 franczyzowych sklepów.
Zgodnie z obietnicą Topazu, sklepy Eden działają do dziś pod swoim szyldem.
Z informacji na stronie internetowej wynika, że należy do niej około 950 placówek.
Litwini przejmują supermarkety Stokrotka
Pod koniec 2017 roku Emperia Holding, właściciel sieci Stokrotka, podpisała umowę inwestycyjną z Maxima Grupe. Litewska firma zapowiedziała, że chce przejąć wszystkie akcje spółki i zainwestować w rozwój polskiej sieci supermarketów. Zaoferowała 100 zł za akcję, czyli 1,2 mld zł za całą firmę. Maxima Grupe była obecna w Polsce od 2012 roku poprzez sieć 30 supermarketów Aldik. Pod koniec 2018 roku została przeprowadzona integracja sieci Aldik, a placówki zmieniły nazwę na Stokrotka.
Nowy właściciel postawił na organiczny rozwój i akwizycje: Stokrotka w 2021 roku podpisała umowę przejęcia 9 sklepów spożywczych od P.P.H.U. „J.R.T.W.M. – Krawczyk”, działających w okolicach Warszawy a rok później przejęła 14 sklepów spożywczych, działających w województwie mazowieckim. Sieć liczy dziś ponad 900 sklepów i prowadzi sprzedaż online.
Niefortunne przejęcie Małpki Express
8 maja 2015 roku amerykański fundusz Forteam zakupił od Czerwonej Torebki 100% akcji Małpka S.A za horrendalną kwotę 362,3 mln zł, co oznacza, że cena zakupu 1 z 300 lokalizacji sieci, prowadzonej w formule agencyjnej wyniosła ok. 1,2 mln zł. W rozliczeniu transakcji Forteam zbył swój pakiet akcji (16,18%) Czerwonej Torebki. W samej umowie wskazano, że strony mają świadomość, iż w celu osiągnięcia progu rentowności tej spółki wymagane jest dalsze znaczne finansowanie. Sytuacja przerosła jednak nowego inwestora, a spór pomiędzy sprzedawcą a nabywcą szyldu toczy się do dziś.
Dotyczy on umowy gwarancyjnej przy sprzedaży sieci i opiewa obecnie na 100 mln euro. Mariusz Świtalski złożył na piśmie oświadczenie, iż dysponuje osobiście majątkiem niezbędnym do wywiązania się z tej umowy. Jednak gdy Forteam próbował sprzedać Małpkę Express w 2018 roku, nie był w stanie uzyskać ceny równej lub przewyższającej minimalną cenę sprzedaży, pomimo zaangażowania banku inwestycyjnego, który przeprowadził proces sprzedaży. Mariusz Świtalski także nie skorzystał z prawa pierwszej oferty i również nie odkupił Małpki za gwarantowaną cenę.
Pod koniec marca 2023 roku sąd oddalił roszczenia Forteam. W listopadzie 2023 roku do sądu w Poznaniu została złożona apelacja przez pełnomocników Forteam Investesment a także odpowiedź na apelację przez pełnomocników Mariusza Świtalskiego i Sowiniec Group. Nic nie wskazuje na szybki koniec tej sprawy.