- Wymiar urlopu zależy od ogólnego stażu pracy, czyli wszystkich okresów zatrudnienia.
- Urlop powinien być udzielony w tym roku, w którym pracownik nabył do niego prawo.
- Gdyby zatrudnieni korzystali z 35 dni urlopu przy czterodniowym tygodniu pracy, urlop wyniósłby dwa miesiące w roku.
Czytaj więcej
Ten urlop trzeba wybrać do grudnia 2024. Inaczej wolne przepada bezpowrotnie
Postulat wydłużenia urlopów wypoczynkowych zgłaszają związki zawodowe. Argumentują, że wymiar urlopu nie zmienił się w kodeksie pracy od ponad pół wieku. Ponadto, Polacy są drugim po Grekach najdłużej pracującym narodem w UE. Tygodniowo pracujemy trzy godziny dłużej niż średnia w Unii – wskazuje Polski Instytut Ekonomiczny. Urlop wypoczynkowy dla każdego pracownika powinien być dłuższy o dziewięć dni w roku – proponują związkowcy.
Wymiar urlopu wypoczynkowego
Wymiar urlopu zależy od ogólnego stażu pracy, czyli wszystkich okresów zatrudnienia – czytamy na stronie gov.pl. Wynosi on:
- 20 dni przy okresie zatrudnienia krótszym niż 10 lat,
- 26 dni przy okresie zatrudnienia wynoszącym co najmniej 10 lat.
Przy zatrudnieniu w niepełnym wymiarze czasu pracy wymiar urlopu ustala się proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia np. przy ½ etatu jest to 10 lub 13 dni.
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy.
Wlicza się również okresy zakończonej nauki:
- zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
- średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
- szkoły policealnej – 6 lat,
- szkoły wyższej – 8 lat.
Okresy nauki nie podlegają sumowaniu.
Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
Udzielanie urlopu wypoczynkowego
Urlop powinien być udzielony w tym roku, w którym pracownik nabył do niego prawo. Urlop powinien być udzielony zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. W braku takiego planu następuje to na podstawie porozumienia pracownika z pracodawcą.
Pracownik może wykorzystać 4 dni urlopu na swój wniosek, który pracodawca uwzględnia (tzw. „urlop na żądanie”).
Urlop może być wykorzystany w częściach na wniosek pracownika, przy czym jedna część ma obejmować co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Pracodawca może jednostronnie udzielić urlopu pracownikowi w okresie wypowiedzenia.
Na wniosek pracownicy udziela się jej urlopu bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (rodzicielskim). Dotyczy to także pracownika-ojca wychowującego dziecko, który korzysta z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub ojcowskiego. Pracodawca ma w takiej sytuacji obowiązek udzielenia urlopu wypoczynkowego.
W razie niewykorzystania urlopu w roku kalendarzowym udziela się go do 30 września następnego roku.
Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.
Przy udzielaniu urlopu jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy (20 dni x 8 godzin = 160 godzin; 26 dni x 8 godzin = 208 godzin).
Gdy pracownika obowiązuje niższa dobowa norma czasu pracy jego dzień urlopu odpowiada tej niższej normie (np. 7 godzin w przypadku pracownika niepełnosprawnego – 20 dni x 7 godzin = 140 godzin; 26 dni x 7 godzin = 182 godziny).
35 dni urlopu wypoczynkowego
Projekt Lewicy, dotyczący zmian w kodeksie pracy wydłużających urlop wypoczynkowy, pojawił się już w poprzedniej kadencji Sejmu. Nie miał szans, bowiem tego typu projekty trafiały wówczas do tzw. zamrażarki. Pojawił się ponownie w trakcie kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu obecnej kadencji. Po wyborach ustąpił miejsca innym pomysłom. Wiadomo, że trwają analizy dotyczące dwóch rozwiązań mających na celu skrócenie czasu pracy do 35 godzin tygodniowo: wszystkie dniówki skrócone o godzinę albo czterodniowy tydzień pracy.
Temat wydłużenia urlopu wypoczynkowego do 35 dni pojawił się ponownie w postulacie NSZZ „Solidarność”, który zwrócił się z takim wnioskiem do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Uzasadnienie opiera się na dwóch argumentach: wymiar urlopu 20 i 26 dni ustanowiony został już ponad pół wieku temu; dłuższe urlopy mają tylko wybrane grupy pracowników, m.in. obarczeni obowiązkami rodzinnymi.
Na stole są więc dwa pomysły. A co, jeśli ustawodawcy wprowadziliby 35 dni urlopu wypoczynkowego, a potem czterodniowy tydzień pracy. Czy takie połączenie jest możliwe? Raczej nie – uważają eksperci. W sytuacji, gdyby zatrudnieni korzystali z 35 dni urlopu wypoczynkowego przy czterodniowym tygodniu pracy, przysługujący pracownikowi urlop wypoczynkowy realnie wyniósłby dwa miesiące w roku.
Kompromisem byłby 35-dniowy urlop, ale nie dla wszystkich pracowników. Przysługiwać mógłby osobom z długim stażem. Wtedy powszechny wymiar urlopu wypoczynkowego mógłby zyskać trzecią kategorię: 20 dni dla rozpoczynających pracę, 26 – dla osób ze średnim stażem i 35 dni dla najdłużej pracujących, np. 15 czy 20 lat.
Kiedy mogłyby nastąpić zmiany? Rząd nowelizacją kodeksu pracy miał zająć się na jednym z posiedzeń jeszcze w tym roku. Czy zdąży, nie wiadomo. Dochodzi do tego vacatio legis, czyli określony w przepisach prawa okres między publikacją aktu prawnego a jego wejściem w życie. Umożliwi on wszystkim zainteresowanym zapoznanie się z nowymi przepisami i przygotowanie do ewentualnych zmian, jakie mogą wynikać z ich wejścia w życie.