Podczas tegorocznego Forum Rynku Spożywczego i Handlu eksperci omawiali wyzwania i przyszłość polskiego rynku handlowego. Spotkanie stanowiło okazję do analizy aktualnych trendów i oceny, jakie zmiany czekają branżę.
Czytaj więcej
Czy “polski konsument umarł”? Nie przesadzajmy!
Wrześniowe dane GUS dotyczące sprzedaży detalicznej wskazują na wyraźne osłabienie dynamiki konsumpcji. Czy polski konsument rzeczywiście „umarł” jak głoszą media? Czy to chwilowy spadek nastrojów?
Joanna Kwiczor, Client Engagement Director w NielsenIQ, nawiązała do wyników badań Consumer Confidence Index, realizowanego przez Nielsen na zlecenie Komisji Europejskiej.
„Wskaźnik optymizmu konsumenckiego w Polsce w pierwszej połowie 2024 roku po raz pierwszy od 2019 roku przekroczył poziom zero. Polska była jedynym krajem w Europie z tak znaczącym wzrostem wskaźnika, co wskazuje na pewien huraoptymizm wśród konsumentów. Ten optymizm przyciągnął klientów do dyskontów, które intensywnie konkurowały hasłami o najniższych cenach. Jednak w lipcu wskaźnik delikatnie spadł, co może być sygnałem zmian nastrojów. Nie przesadzałabym jednak z tak pesymistycznymi wizjami, jakie przedstawiają media” – zauważyła Joanna Kwiczor.
Joanna Kwiczor
Polska jednym z najbardziej konkurencyjnych rynków w Europie
Piotr Grauer, Partner Associate, Deal Advisory, Zespół Fuzji i Przejęć, KPMG w Polsce, podkreślał, że Polska, przyciągając największe europejskie sieci handlowe, stała się jednym z najbardziej konkurencyjnych rynków w Europie.
„Z dziesięciu największych europejskich sieci handlowych aż sześć prowadzi działalność w Polsce. To ogromna liczba, która pokazuje, jak istotny jest nasz rynek dla globalnych graczy. Obserwujemy także, że duże transakcje to przede wszystkim wyjścia z rynku światowych firm, które nie wytrzymują tej presji konkurencyjnej.”
Piotr Grauer wyróżnił trzy kluczowe fazy zmian, które w ostatnich latach kształtowały rynek: kryzysową fazę wzrostu zapotrzebowania, fazę inflacyjną i fazę obecnego spowolnienia gospodarczego.
Wzrost znaczenia dyskontów oraz sklepów convenience, w tym Żabki, ma, zdaniem eksperta, ogromny wpływ na rynek.
„Udział dyskontów wzrósł w ciągu pięciu lat z 26% do 38%, a trend wzrostowy wciąż się utrzymuje – prognozuje się, że wkrótce przekroczy 50%. Rozwój sieci convenience, takich jak Żabka, podkreśla, że klienci coraz częściej wybierają sklepy blisko domu – dodaje uczestnik debaty.
W odpowiedzi na te zmiany rynkowe model franczyzowy zyskuje na popularności i odpowiada już za 30% rynku detalicznego. „Model franczyzowy pomaga małym i średnim placówkom dostosować się do dynamicznych zmian oraz utrzymać konkurencyjność na rynku, który jest coraz bardziej wymagający” – podkreślił ekspert.
Piotr Grauer i Marc Dherment
Rynek handlu przeregulowany. MŚP może tego tempa nie wytrzymać
Marc Dherment, dyrektor generalny Grupy Muszkieterów, skupił się na wyzwaniach regulacyjnych, które ograniczają potencjał wzrostu handlu w Polsce.
„Tempo wprowadzania nowych regulacji jest bardzo duże, co stwarza poważne problemy zwłaszcza dla mniejszych podmiotów. Większe firmy mają zasoby, aby się dostosować, ale dla mniejszych przedsiębiorstw oznacza to konieczność poniesienia wysokich nakładów inwestycyjnych. Ostatecznie może to prowadzić do szybszego wycofywania się mniejszych graczy z rynku” – wyjaśnił. Według Dhermenta, zwiększona liczba regulacji nakładanych na sektor handlowy nie zawsze sprzyja zrównoważonemu wzrostowi, choć ich cel czyli ochrona konsumentów i środowiska jest słuszny.
Marc Dherment
Gastronomia źle doczytała polskiego konsumenta
Sławomir Leszczyński, członek zarządu i dyrektor pionu handlowego Makro Cash And Carry Polska SA, przedstawił bieżące wyzwania i perspektywy dla branży gastronomicznej, która – podobnie jak handel detaliczny – zmaga się w 2024 roku z trudnościami.
„ Na początku roku sektor gastronomii w Polsce notował prawie dwucyfrowe wzrosty, jednak druga połowa roku okazała się trudniejsza – rynek znacząco wyhamował, a nasze wewnętrzne raporty wskazują na stagnację wzrostu wartości sprzedaży,” mówił Leszczyński. Przyczyną tego spowolnienia jest narastająca niepewność na rynku, która wpływa na decyzje konsumentów i ich skłonność do wydatków. „Liczyliśmy, że 2024 rok przyniesie stabilizację, jednak początek sezonu zaskoczył, zwłaszcza w regionach północnych. Branża nie przewidziała w pełni preferencji Polaków ani ich oczekiwań co do oferty,” zauważył.
Sławomir Leszczyński
Obecnie sektor gastronomiczny w Polsce zmaga się z konsekwencjami inflacji oraz niepewności, które hamują chęć konsumentów do podróżowania i planowania wyjazdów. Sytuacji nie poprawia również fakt, że turystyka zagraniczna nie wróciła do poziomu sprzed pandemii.
„Gastronomia nie funkcjonuje dobrze w czasach niepewności, a co roku pojawiają się czynniki ograniczające chęć wyjazdów i planowania,” podkreślił Leszczyński, wskazując na pogłębiający się kryzys branży.
W odpowiedzi na te wyzwania, Makro Cash And Carry Polska zmienia swoją strategię, opierając się na dwóch kluczowych filarach wzrostu, które zakładają bliską współpracę z sektorem gastronomicznym.
„Obecnie jesteśmy firmą, której znaczącą część sprzedaży stanowi współpraca z sektorem gastronomicznym. Nasz biznes opiera się na kulturze współpracy stworzonej specjalnie dla profesjonalistów,” wyjaśnił.
Nowa strategia Makro to przede wszystkim zmiana koncepcji biznesowej. Hale Makro, funkcjonujące dotychczas jako „blue boxy,” transformują się w zaplecze biznesowe dla profesjonalistów. „Naszym celem nie jest stanie się kolejnym dużym hipermarketem, lecz bycie zaufanym partnerem dla sektora detalicznego oraz gastronomii,” podkreślał członek zarządu, wskazując, że Makro dąży do oferowania nie tylko produktów, ale też wsparcia biznesowego, które ma pomóc klientom sprostać wyzwaniom na wymagającym rynku.
Żabka rozwija własną ścieżkę, nie patrzy na dyskonty
Przemysław Kijewski, dyrektor ds. operacyjnych Żabka Polska, podkreślił, że Żabka świadomie rezygnuje z konkurowania ceną, co odróżnia ją od dyskontów, które koncentrują się głównie na tej sferze. „Żabka nie konkuruje ceną. To stawia nas w nieco innej sytuacji, ponieważ koncentrujemy się na bliskości, wygodzie i doświadczeniu zakupowym klienta” – zaznaczył Kijewski. Sieć rozwija własną ścieżkę, gdzie kluczowe są bliskość klienta, komfort zakupów oraz unikalna oferta gastronomiczna. Dzięki tej strategii Żabka wyróżnia się na rynku i konsekwentnie realizuje swoje plany.
Przemysław Kijewski i Joanna Kwiczor
Przemysław Kijewski wyjaśniał również, że w długoterminowej perspektywie Żabka stawia na dynamiczny rozwój organiczny.
„Planujemy otwierać około tysiąca nowych sklepów rocznie, by być jeszcze bliżej klienta i lepiej odpowiadać na jego potrzeby. Kluczową rolę odgrywa personalizacja oferty – zarówno na poziomie segmentów sklepowych, jak i asortymentu. Żabka co roku wprowadza kilkaset unikalnych produktów, dostępnych wyłącznie na naszych półkach, co odpowiada zróżnicowanym potrzebom klientów” – mówił uczestnik debaty. Firma dąży do zapewnienia wysokiej jakości i budowania unikalnego doświadczenia zakupowego, dostępnego tylko w Żabce.
Polska nadal atrakcyjna inwestycyjnie, BAT potwierdza
Małgorzata Rynkiewicz, dyrektor ds. sprzedaży i członek zarządu BAT Polska, mówiła o długoterminowym zaangażowaniu firmy na polskim rynku, który jej zdaniem pozostaje atrakcyjny inwestycyjnie mimo zmiennych warunków gospodarczych.
Małgorzata Rynkiewicz
Od 1991 roku, gdy BAT rozpoczęło działalność na polskim rynku, firma zainwestowała prawie 2 miliardy dolarów, zatrudniając obecnie około 3 tysiące pracowników. Małgorzata Rynkiewicz podkreślała, że inwestycje te są znaczące, wskazując m.in. na fabrykę w Augustowie, jedną z dwóch największych w globalnej sieci BAT, która aż 75% produkcji przeznacza na eksport.
BAT inwestuje także w zakłady w Rojowie i Poznaniu, obejmujące produkcję e-papierosów oraz centrum badawcze dbające o jakość produktów. Przedstawicielka firmy wspomniała również o spółce DBS, założonej w 2022 roku, która działa jako cyfrowy hub BAT, oferując zaawansowane usługi w obszarach takich jak cyberbezpieczeństwo, marketing i analiza danych IT.
„Nasze inwestycje wykraczają daleko poza produkcję i badania – rozwijamy także nowe kompetencje cyfrowe i technologiczne” – dodała.
W odpowiedzi na tematy dotyczące rosnącej liczby regulacji rynku Rynkiewicz odniosła się do niepewności prawnej, która dotyczy branży nikotynowej.
„Chciałabym obalić mit, że nasza branża nie akceptuje regulacji. Jesteśmy otwarci na regulacje, natomiast to, co budzi nasz niepokój, to brak stabilności i przewidywalności przepisów” – wyjaśniła Małgorzata Rynkiewicz.
Bez fizycznego konsumenta sprzedaż nie istnieje, to prawdziwy problem polskiego rynku
Podsumowując trendy rynkowe, Joanna Kwiczor, Client Engagement Director w NielsenIQ, zwróciła uwagę na wyzwania, które stoją przed rynkiem handlu detalicznego w Polsce. „Konsument i pojemność jego portfela mają swoje ograniczenia, dlatego nie powinniśmy oczekiwać spektakularnych wzrostów. W dłuższej perspektywie kluczowa jest również demografia – liczba konsumentów w Polsce nie będzie rosła, co oznacza, że sprzedaż wymagać będzie obecności realnych klientów,” podkreśliła.
Uczestniczka debaty zauważyła również, że warto przemyśleć, jak zachęcić obcokrajowców do przyjazdu do Polski, co nie tylko wsparłoby rynek pracy, ale także powiększyłoby bazę konsumentów.
„Bez fizycznego konsumenta sprzedaż w naszej branży po prostu nie zaistnieje – to nie są produkty, które można eksportować na inne rynki. Eksport jest ważny, ale kluczowy jest lokalny konsument,” podsumowała Joanna Kwiczor.
Długoterminowo, rynek detaliczny powinien także dostosować swoją ofertę do zmieniających się potrzeb. „Najgorszą sytuację mają obecnie kategorie związane z dziećmi, gdzie spadki są wyraźne. To wymaga od producentów refleksji nad przyszłością – być może produkty dla dzieci zastąpią wyroby skierowane do seniorów, jak środki do inkontynencji czy specjalistyczne produkty żywieniowe,” podsumowała ekspertka.
Debatę “Handel Plus: inwestor, innowator, katalizator zmian” prowadziła Edyta Kochlewska, redaktor naczelna dlahandlu.pl.
Edyta Kochlewska
